تعریف اضطرار :
عبارتست از اتفاقی که بطور معمولی روی می دهد و در محدوده کوچکی برای عده خاصی روی میدهد و باز گرداندن این شرایط به شاریط عادی کار دشواری نیست مانند آتش سوزی یک واحد مسکونی – دزدی و ...
تعریف حادثه :
حادثه یا فاجعه یا بلاء حوادثی که بروز آنها موجب به بار آمدن خسارات تلفات زیادی خواهد شد.
تعاریف بحران:
بحران: یعنی بهم خوردن روند عادی و طبیعی زندگی انسان.
بحران: یعنی ایجاد بی نظمی و اختلال در زندگی و باعث بهم خوردن توازن و تناسب بین نیازها و منابع است.
در شرایط بحران توازن موجود بین نیازهای انسان-یعنی مسکن-غذا-پوشاک-کمک های پزشکی و درمانی (بهداشت) و اشتغال از بین می رود.
بحران: در نتیجه یک سری عوامل طبیعی و غیر طبیعی شامل زلزله، سیل، طوفان،آتش سوزی، خشکسالی، سونامی، حجوم بیماریهای واگیر، جنگ و . . .
مخرب ترین بلایای طبیعی:
زلزله :
ایران بر روی کمربند زلزله، آلپ-هیمالیا، واقع شده است. بطوریکه در سالهای گذشته عده بسیاری جان خود را در زلزله های گوناگون از دست داده اند.
سیل:
طغیان آب و سرازیر شدن سیل براثر بارندگی شدید و بمدت زمان کوتاه و شدت زیاد منجر به سیل و سیلاب و روان آب شهری و روستایی می گردد.
بعنوان یکی از بیشتری عامل مرگ و میر انسانها در جهان و کشور است.
پدیده بالا آمدن سطح آب دریاها و اقیانوسها که برابر پیش بینی ها بدلیل افزایش دمای سطح زمین، افزایش جمعیت و فعالیتهای تولیدی و ذوب شدن یخ های قطبی آب سطح دریاها در حال بالا آمدن است و با توجه به فعالیتهای زمین زایی و جابجایی صفحه زیر دریاها، ایجاد سونامی های شدید و تخریب آن در کشورها قابل پیش بینی است.
بحران های سیاسی:
مثل بوجود آمدن جنگ ها- آشوب های اجتماعی که منجربه قتل عام و کشتار انسانها و تخریب منازل مسکونی و تولیدی می گردد.
نقش مدیریت بحران:
عملی است کاربردی و با استفاده از تجزیه و تحلیل بحران های گذشته و با کمک علم و فن آوری در جستجوی یافتن راه حل یا ابزاری که بوسیله آن:
- بتوان از وقوع بحران پیشگیری شود.
- یا ابزار مقابله با آن آماده شود.
اقدامات شامل :
- هشدار بموقع به ساکنین
- تامین آوارگان بی سرپناه
- حفظ امنیت عمومی
- تخلیه آثار حادثه
- بازگرداندن جامعه به شرایط عادی
- تقویت روحیه انسانی و بهداشت روانی.
تعریف مدیریت بحران:
مدیریت بحران علمی است کاربردی که با شناخت مشاهدت و تجزیه و تحلیل داده ها بصورت سیستمی جهت یافتن ابزار و راه حلهایی که بوسیله آن از یک سو بتوان از وقوع فاجعه پیشگیری کرد و یا مقابله نمود و از سوی دیگر در صورت وقوع آن نسبت به امداد رسانی و بهبود اوضاع اقدام نمود .
اهداف مدیریت بحران:
- در درجه اول رفع شرایط بحران و اضطرار است.
- بازگرداندن سریع جامعه به حالت عادی.
- کاهش آسیب های ناشی از بحران چه جانی و چه مالی.
- کاهش اثرات بحران در جامعه و مقابله با آن با کمترین هزینه ها.
- ایجاد آمادگی در جامعه برای مقابله با بحران.
- بازسازی مناطق بحرانی از لحاظ فیزیکی و روانی و فرهنگی.
- ایجاد تمرین و آموزش و مانورها در مناطق جهت آمادگی برای مقابله با بحران برای مدیران و مردم.
فرایند یا مراحل مدیریت بحران:
-شامل یک سری مراحل هماهنگ یکپارچه است که شامل چهار مرحله می گردد:
- مرحله پیشگیری
- مرحله آمادگی
- مرحله مقابله
- مرحله بازسازی
که با اجرای این فرایند در موقع بروز بحران می توان آسیب ها و خسارات و هزینه های جانی و مالی را به حداقل رساند.